Geld knoeit met ons hoofd. We gaan er vaak minder rationeel mee om dan we zelf denken. Doordat we ook emoties kennen is het moeilijk om puur rationele keuzes te maken en is het risico groot dat minder goede beslissingen worden genomen met ook financiële gevolgen. Korte termijn versus in de toekomst denken, nu of voor later plannen.
We zijn allemaal mensen en we maken allemaal fouten. We zijn allemaal emotioneel en stappen ook veelal in dezelfde valkuilen. Dit doen we trouwens zeker niet bewust.
Geldillusie:
We willen heel graag onze financiële doelen realiseren, maar overschatten vaak sterk de mate waarin dit ook feitelijk lukt.
Het hebben van een spaarrekening voor de kinderen, betekent niet automatisch dat er in de toekomst voldoende geld is zodat de kinderen ook voldoende geld hebben om te kunnen studeren. Dat komt om te beginnen door de geldillusie.
Verliesaversie:
Verliezen doet twee keer zoveel meer pijn dan winst genot geeft. Een winst van 5 procent op de beleggingsportefeuille voelt als 5 procent, een verlies van 5 procent voelt als een verlies van 10 procent. Omdat de meeste mensen vooral luisteren naar hun gevoel, betekent dit ook dat zij bij voorkeur ervoor kiezen om hun geld te parkeren op een (renteloze) spaarrekening.
Spijtaversie:
Gaat om de beslissingen in winst- en verliessituaties. Spijtaversie wordt, naast verliesaversie, gebruikt om te verklaren waarom verliezende aandelen te lang worden vastgehouden. Een mens is moeilijk in staat om een besluit te nemen waar hij misschien spijt van krijgt. Het vooruitzicht van de spijt als de koersen toch weer gaan stijgen weerhoudt hem van een tijdige verkoop.
Mentaal boekhouden:
Een voorbeeld hiervan is dat mensen hun inkomen verdelen in budgetten. Mensen die meer te besteden hebben letten minder op hun uitgavenpatroon, dan zij die minder inkomen en vermogen hebben. Het fenomeen van mentaal boekhouden verklaart ook het verschijnsel dat dezelfde mensen zowel een lot in de loterij kopen als een verzekering afsluiten. Zij zoeken dus enerzijds risico, maar dekken zich anderzijds tegen risico in.
Zelfoverschatting:
Mensen overschatten het overzicht op hun uitgaven, ze overschatten hoeveel ze nog kunnen uitgeven. Ze overschatten de juistheid van hun voorspellingen en het vermogen om in de toekomst te kijken. Een voorbeeld hiervan is dat sommigen klanten denken geen advies of ondersteuning nodig te hebben, zij denken het zelf beter te kunnen dan de rest.
Waarom kijken velen van ons eigenlijk naar zichzelf door een roze bril?
Het antwoord is eenvoudig: omdat het functioneel is en het de betreffende persoon een gelukkiger mens maakt. Zelfoverschatting is een positieve illusie die helpt om het ego te beschermen.
Ik bescherm je zo goed als mogelijk tegen zelfoverschatting en andere financiële vooroordelen. Dit is mogelijk met directe feedback, waarmee jij jouw eigen kwaliteiten beter kan inschatten.
Wil jij ook jouw financiële keuzes verbeteren en geld in jouw voordeel laten werken, in plaats van in je nadeel?