Al wordt er geen woord gezegd, dan wordt er zeer waarschijnlijk non verbaal toch gecommuniceerd. En verbale communicatie gaat altijd vergezeld van non verbale communicatie. Dat gebeurt vaak onbewust en heeft een flinke invloed op het gesprek. Je bewust zijn van de eigen non verbale communicatie en deze op een juiste manier inzetten levert een krachtige bijdrage in de conversaties.
Inzicht in de – soms subtiele vormen van – non verbale communicatie van collega’s, medewerkers en cliënten levert een schat aan informatie op die je effectief kunt gebruiken in gesprekken.
Non verbale communicatie is o.a. lichaamstaal. Dat uit zich bijvoorbeeld in oogcontact, lichaamshouding en gezichtsuitdrukking. Ook met kleding en uiterlijk wordt bewust of onbewust non verbaal gecommuniceerd. In dit blog ga ik verder in op de lichaamstaal en welke invloed deze uitoefent in het communicatieproces.
Uit lichaamstaal kun je verschillende non verbale reacties “lezen” zoals: interesse of desinteresse, angst, niet begrijpen, woede, antipathie, dominantie of onderdanigheid, zelfverzekerdheid en spanning of ontspanning. Al deze signalen worden via non verbale communicatie uitgezonden al dan niet vergezeld met verbale communicatie.
Lichaamshouding
Er valt behoorlijk veel af te lezen uit iemands lichaamshouding. Hoe men zich voelt zie je vaak terug in de houding.
Enkele voorbeelden:
- opgetrokken schouders en handen samengevouwen tussen de knieën is meestal een teken van onzekerheid of spanning
- korte afstand tussen personen duidt op een gevoel van sympathie
- gekruiste armen kan duiden op dominantie of een defensieve houding
- bovenlichaam naar voren gebogen kan betekenen dat de persoon geïnteresseerd is of ongeduldig
Oogcontact
Non verbale communicatie d.m.v. oogcontact gaat meestal gepaard met de stand van de wenkbrauwen. De manier van kijken verraadt dikwijls de werkelijke gevoelens.
Enkele voorbeelden:
- open ogen met opgetrokken wenkbrauwen kan betekenen dat deze persoon een vraag heeft of iets niet helemaal begrijpt
- een lang en strak oogcontact zonder knipperen kan een dominante houding betekenen
- ogen die constant snel heen en weer bewegen kan desinteresse betekenen
- hoofd schuin naar beneden gericht, ogen en wenkbrauwen omhoog gericht kan onderdanigheid of onzekerheid uitdrukken
Gezichtsuitdrukking
Non verbale communicatie kent vele gezichten of beter gezegd: gezichtsuitdrukkingen met vele betekenissen.
Enkele voorbeelden:
- opgetrokken neus kan betekenen dat de persoon het ergens niet mee eens is of zelfs afkeer voelt
- samengeperste lippen en opgetrokken wenkbrauwen kan boosheid betekenen of onbegrip
- horizontale voorhoofdsrimpels kan een uitdrukking zijn van verbaasd zijn, hulpeloosheid of arrogantie
- verticale voorhoofdsrimpels kan duiden op geconcentreerd zijn of vastberadenheid
Zoals je ziet heb ik bij bovengenoemde vormen van non verbale communicatie telkens aangegeven waarop het kan duiden. Er zijn namelijk meerdere betekenissen voor de vormen van non verbale communicatie denkbaar. Daar schuilt dus ook direct het gevaar in én liggen de kansen.
We moeten oppassen om niet te snel conclusies te trekken. Verifieer of jouw interpretatie van de ander zijn non verbale communicatie klopt. Wanneer je ziet dat de ander de armen kruist en je hebt het gevoel dat dit een defensieve houding is en dat hij /zij het misschien niet eens is met jou. Stel dan een vraag zoals: hoe denk jij hierover? De ander krijgt de gelegenheid om zijn / haar mening of gevoel te uiten. De kans is groot dat de houding direct verandert zodra de ander gaat spreken. En wie weet was het helemaal geen defensieve houding, maar heeft die persoon het gewoon erg koud. Toch goed om te weten voor de verdere verloop van het gesprek.
Let dus goed op de lichaamstaal en de toon van anderen. Deze signalen kunnen je vertellen of iemand een vraag heeft, het eens of oneens met jou is of iets wilt zeggen. Een goede oefening in het leren herkennen van non verbale communicatie is het kijken naar debatten en praatprogramma’s op tv.
Succes.