Het onderwerp ‘verantwoordelijkheid nemen’ komt regelmatig ter sprake. Of ik nu met professionals werk of leidinggevenden, het is voor allebei een heet hangijzer. Hoe komt het toch dat, verantwoordelijkheid nemen, in de praktijk zo lastig is?
Waarom nemen mensen geen verantwoordelijkheid?
Het is niet zo dat mensen niet weten wat verantwoordelijkheid nemen is. De meesten weten dat best wel, alleen vermijden ze bewust of onbewust om verantwoordelijkheid te nemen. En dat is jammer, want het is een functionele eigenschap die bijdraagt aan de persoonlijke groei en productiviteit.
Een veelgehoorde reden is ANGST
Angst om te falen
Vooral perfectionistische mensen zijn bang om te falen. Ze willen het perfect doen en als ze die zekerheid niet hebben dan doen ze het liever niet. Ze zijn enorm kritisch op zichzelf en dat werkt soms zelfs verlammend. Ze durven niet de verantwoordelijkheid te nemen als ze geen 100% zekerheid hebben.
Angst voor het onbekende
De onzekerheid. Niet weten wat je precies te wachten staat en wat de eventuele consequenties zijn, dat is voor een aantal onder ons een reden om geen actie te nemen. Men kan meestal heel wat redenen bedenken waarom er iets mis kan gaan en deze gedachte overheerst.
Angst om niet aan de verwachting van de ander te kunnen voldoen
Pleasers hebben nogal eens de neiging om hun verantwoordelijkheid niet te nemen uit angst om niet aan andermans verwachting te kunnen voldoen. Uit de praktijk blijkt dat opvallend vaak de verwachting van de ander wordt geïnterpreteerd op basis van de eigen behoefte en/of vermoedens. Dus niet op basis van een uitgesproken verwachting van de ander. Hun eigen (hoge) standaard remt dus af.
Angst voor sancties als iets misgaat
Deze angst komt vooral voor in een bedrijfscultuur waar weinig vertrouwen in elkaar is. Zeker wanneer een leidinggevende niet scheutig is met complimenten, maar wel met hameren op wat er allemaal niet goed gaat, ontstaat een angstcultuur. Dat smoort het lef om verantwoordelijkheid te nemen (het hoofd boven het maaiveld uit te steken) en de kans is groot dat de productiviteit stagneert.
Angst om bij teamleden uit de toon te vallen
Mensen beseffen het niet altijd, maar de meesten van ons zijn ‘groepsdieren”. We willen er graag bij horen en waardering van de mensen om ons heen krijgen. Als binnen het team de cultuur heerst dat er weinig tot geen eigen verantwoordelijkheid wordt genomen, zal bijvoorbeeld een nieuwkomer al heel snel hetzelfde gaan doen. Want met je anders opstellen dan de rest wordt je mogelijk gezien als een outsider en dat willen niet veel mensen.
Geen verantwoordelijkheid nemen kan dus zowel op individueel niveau als op groepsniveau plaatsvinden. In beide gevallen is het zaak om boven tafel te krijgen wat de reden is waarom er geen verantwoordelijkheid wordt genomen. Wat zijn de omstandigheden die bijdragen aan het uit de weg gaan van verantwoordelijkheid nemen? Wat zijn de oorzaken? Hoe kunnen we dit ombuigen? Dit zit vaak diepgeworteld en een goede begeleiding van de individuele persoon of het team en hun leidinggevende is van groot belang om het tij te keren. CAB training & coaching is bij een dergelijke begeleiding graag van dienst. Neem vrijlbijvend contact op.
